İdrar Yolunda Taş Belirtileri ve Tedavisi
26 Temmuz 2024

İdrar Yolunda Taş Belirtileri ve Tedavisi

İdrar Yolunda Taş

İdrar yolunda taş, idrarla atılan minerallerin kristalleşmesi ve çökelmesi sonucu meydana gelir. İdrar yolu, böbreklerde başlayıp, sağ ve sol üreter adını verilen iki kanalla mesaneye ulaşır. Mesaneden sonra ise üretra denen bir ortak kanalla vücut dışında son bulur. Taşlar, böbreklerde oluşur ve belli bir büyüklüğe ulaştıktan sonra idrar kanallarına atılır. Daha sonra bu taşlar böbreklerde, üreterlerde, mesanede ya da üretrada takılarak şikâyetlere yol açabilir. Taşa bağlı ortaya çıkan ağrı en şiddetli ağrılar arasındadır. Genelde doğum sancısından daha şiddetli olduğu ifade edilir.

Genel Bilgiler

Ağrı, taşın idrar akışını engellemesiyle oluşan basınç ve kas spazmından kaynaklanır. Sağ ya da sol böğürde ya da kasık bölgesinde şiddetli olarak görülür. Bulantı, kusma, idrarda kan, idrar yapmada zorluk diğer şikâyetlerdir.

Sebebi tam olarak bilinmemektedir. Ülkemizin de içinde bulunduğu Akdeniz-Ortadoğu bölgesinde %20-25 oranında görülür. Erkeklerde kadınlardan dört kat daha fazla rastlanır. Taş düşüren bünyenin yeniden taş üretme ihtimali, ilk yıl %10, beş yıl içinde %50 civarındadır. Çocuklarda da görülmektedir.

En sık rastlanan taşlar kalsiyum oksalat taşlarıdır. Kalsiyumdan çok oksalat içerikli gıdaların neden olduğu düşünülmektedir. Oksalat; çikolata, kakao, çay, kahve, ıspanak, çilek gibi gıdalarda bulunur.

İkinci sıklıkta rastlanan taşlar ürik asit içeriklidir. X ışını geçiren olduklarından radyolojik yöntemlerle görüntülenemezler. İdrarla ürik asit atılımından ve idrarın asit fazlalığı yüzünden oluştuğu düşünülmektedir.

Bazı mikroorganizmaların idrarda üreyi parçalayarak fazla miktarda amonyak oluşmasına bağlı enfeksiyon taşları sıklıkla görülebilir. Bu taşlar daha büyük olabilir ve idrarda sürekli enfeksiyon oluşturur.

Teşhis

İdrar yolunda taş tespiti için radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılır. Ultrasonografi ve röntgen filmleri ile çoğu taş tespit edilebilir ancak ince kesit tomografi cihazları en başarılı yöntemdir. Eskiden çok sık kullanılan ilaçlı böbrek filmlerine bu yöntem sayesinde gereksinim kalmamıştır. Tam idrar tahlili, tam kan sayımı gibi yöntemlerden de faydalanılır.

Önlemler

İdrar yolunda taş oluşumu, kalıtsal özellikleri olan, bölgesel ve diyetsel faktörlere bağlı bir hastalıktır. Önlenmesi için en güvenilir metot sıvı alımını ve atılımını artırmaktır. Günde sekiz on bardak sıvı tüketimi taş oluşumunu engellemekte en önemli yöntemdir. Kalsiyum alımını kısıtlamak taş tekrarlamasına olumsuz yönde etki yapabilir.

Halen kullanımı pek kolay olmayan birkaç ilaç dışında taş oluşumunu engelleyen bir ilaç mevcut değildir. Genelde sağduyulu diyet olarak nitelendirilen protein, tuzlu ve doymuş yağların az kullanıldığı diyetler önerilir. Kırmızı bitkiler olarak bilinen yaban mersini, kiraz, cranberry, gilaboru gibi bitkilerden taş oluşumuna yararlanılır. Ayrıca mısır püskülü, maydanoz, avokado yaprağı idrar söktürücü etkileri ile taş düşürmeyi kolaylaştırır.

Tedavi

Taşların %80'i 6 mm ve daha ufakken kendiliğinden idrarla dışarı atılabilir. 3 hafta kadar bekleme süresi dolmasına rağmen düşmeyen taşlara, tespit edildiğinde 6 mm'den büyük olan taşlara, iltihaba neden olan taşlara ve bekleme süresi içinde ağrı kesicilere yanıt vermeyen taşlara müdahale edilmesi önerilir.

İdrar yolunda taş oluşumuna karşı ilk tedavi seçeneği endoskopik taş çıkarma yöntemleridir. Endoskopik kamera sistemleri ve taş operasyonlarında kullanılan yöntemlerdeki gelişmeler sayesinde açık cerrahi operasyonlara gereksinim oldukça azalmıştır.

Taşın erken tespiti ve tedavisi için daha önceden taş tespit edilmiş hastaların, ailesinde taş öyküsü bulunanların ve taş oluşumu açısından riskli kuşakta yaşayanların yakından izlenmesi faydalı olacaktır.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

soru

Saner

26 Temmuz 2024 Cuma

İdrar yolunda taş nedeniyle yaşadığım ağrı, gerçekten doğum sancısından daha şiddetli olabilir mi? Bu şekilde şiddetli bir ağrı ile başa çıkan var mı? Ayrıca, hangi gıdalardan uzak durmak gerektiğini daha çok merak ediyorum, özellikle kalsiyum oksalat taşları için. Teşhis sürecinde hangi yöntemler daha etkili oldu?

Cevap yaz
1. Cevap
cevap

Admin

Merhaba Saner,

İdrar yolu taşlarının neden olduğu ağrı, gerçekten çok şiddetli olabilir ve doğum sancısı gibi diğer yoğun ağrılarla karşılaştırılabilir. Bu tür ağrılarla başa çıkan pek çok kişi var ve bu durum oldukça yaygındır.

Kalsiyum oksalat taşları için özellikle şu gıdalardan uzak durmanı tavsiye ederim: şekerli yiyecekler, yüksek oksalat içeren yiyecekler (Ispanak, çikolata, çay, fındık gibi), fazla miktarda tuz ve protein. Ayrıca, bol su içmeye özen göstermelisin çünkü bu, taş oluşumunu engellemeye yardımcı olur.

Teşhis sürecinde en etkili yöntemler genellikle ultrason, röntgen ve bilgisayarlı tomografi (BT) taramalarıdır. Bu yöntemler, taşların yerini ve büyüklüğünü belirlemede oldukça başarılıdır.

Umarım bu bilgiler sana yardımcı olur ve en kısa zamanda şifa bulursun. Geçmiş olsun.

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Haber Bülteni