İdrar yolu üşütmesi, özellikle kadınlarda sıkça rastlanan bir sağlık sorunudur. Çoğu zaman şiddetli ağrı ve çeşitli problemlere yol açabilir. Bazı durumlarda kendiliğinden geçebilirken, bazen de doktorun reçete ettiği antibiyotik tedavisi gerekebilir. Nadir de olsa çocuklarda da görülebilir. Temel bir idrar tahlili ile hızlıca teşhis konulabilir. Bu hastalığın temel nedeni genellikle bakterilerdir. Vücut tarafından normalde hemen atılabilen bakteriler, bazı durumlarda vücudun savunma mekanizmasını bozarak enfeksiyon oluşturabilir. İdrar yolu; böbrekler, mesane, idrar kanalları ve üretrayı içerir. İdrarın vücutta oluşarak dışarı atılmasını sağlayan bu bölgeler, alt ve üst idrar yolları olarak iki gruba ayrılır. İdrar yolu üşütmesine en yaygın neden olan mikrop, insan dışkısında bulunan E.coli bakterisidir. Mikrobun etkilediği alana göre enfeksiyonun adı değişiklik gösterebilir. İdrar yolu enfeksiyonları alt ve üst solunum yolları enfeksiyonları olarak iki gruba ayrılır:

Hastada yalnızca idrar yaparken yanma şikayeti varsa, sorun genellikle üretraya bağlı bir enfeksiyondan kaynaklanmaktadır. Bu durum 'üretrit' olarak adlandırılır. Bel soğukluğu en önemli nedenidir. Ayrıca cinsel ilişki sırasında bulaşabilen mikroorganizmalar da bu duruma neden olabilir. Vajinal krem, cerrahi müdahaleler, sonda ve kayganlaştırıcılar enfeksiyona yol açabilir.

Tedavisi gecikmiş alt idrar yolu enfeksiyonları zamanla mesaneden yukarı çıkarak çeşitli bölgelerde enfeksiyona neden olabilir. Enfeksiyonun böbreklere ulaşması durumu daha da ağırlaştırır. Bu tür tablolar 'pyelonefrit' olarak tanımlanır. Bu hasta gruplarının acil tedavi edilmesi gerekmektedir. Çünkü oldukça ciddi boyutlara ulaşabilen bir hastalıktır. Şikayetlerin şiddeti oldukça yüksektir.

İdrar yolu enfeksiyonu çoğunlukla sindirim sisteminde mevcut olan bakteriler nedeniyle gelişir. Eğer bu bakteriler idrarı dışarı atmaya yarayan üretraya ulaşırsa enfeksiyon kaçınılmaz olabilir.

İdrar yollarında tıkanıklık oluştuğunda idrar yolu enfeksiyonu meydana gelebilir. İdrar yolu tıkanıklığının en önemli nedenlerinden biri böbrek taşlarıdır. Böbrek taşları, bakterilerin çoğalacağı bir alan oluşturabilir.

Düzenli olarak tuvalete çıkmak, idrarı tutmamak ve mesaneyi tam anlamıyla boşaltmak idrar yolu enfeksiyonunu önlemek için önemlidir. İdrarın düzenli atılımı sağlanırsa idrar yolu daha temiz kalır. Ancak bazı durumlarda idrar düzeni bozulabilir. Özellikle kabızlık enfeksiyon için tetikleyici bir faktördür.

Mesane tamamen boşaltılamıyorsa ve idrar mesanede çok fazla kalıyorsa, bu durum enfeksiyona neden olan bakterilerin artmasına yol açabilir.

Tuvalet temizliğine yeterince özen göstermemek enfeksiyon riskini artırır. Aynı zamanda genital temizlik tuvalet dışında da önemlidir. Pamuklu iç çamaşırı kullanmak, kullanılan pedin sık sık değiştirilmesi idrar yolu enfeksiyonunu önlemek adına faydalı olacaktır.

İdrar yolu üşütmesine teşhis koymak oldukça kolaydır. Yapılacak laboratuvar testleri ve idrar kültürü teşhis için genellikle yeterlidir. İdrar tahlilinde genellikle lökosit ve bakteri görülmesi doğaldır. Teşhis için önemli olan, idrarın kirli olmamasıdır. Teşhis amacıyla ilk gelen idrar boşaltılmalı, ardından küçük bir miktar idrar kabına alınmalıdır. Bu tip idrarlara 'orta akım' idrar denir. Antibiyogram ve kültür testinin amacı enfeksiyon ve bakterinin türünü belirlemektir. Dolayısıyla kullanılacak antibiyotiğe karar verilir. İnatçı enfeksiyonlarda öncelikle altta yatan neden belirlenmeli, idrar akım ölçümleri yapılmalı, sistoskopi ve ilaçlı böbrek filmi uygulanmalıdır.