Hamilelik dönemi, idrar yolu enfeksiyonlarına yatkınlığın arttığı bir aşamadır. Bu enfeksiyonlar basit bir mesane enfeksiyonu (sistit) olabileceği gibi, ciddi bir böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit) da gelişebilir. Özellikle piyelonefrit durumunda, erken doğum gibi ciddi risklerle karşılaşılabilir.

Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonu riskini azaltmak için erken dönemde idrar kültürü kontrolü oldukça etkilidir. İdrar kültüründe üreme olduğunda, üreyen bakteriye uygun antibiyotik tedavisi verildiğinde hamilelik boyunca sistit ve piyelonefrit oluşma ihtimali önemli ölçüde azalır.

Normalde idrar, bakteri ve diğer enfeksiyon etkenlerini içermeyen steril bir maddedir. Rengi açık sarıdır ve kendine özgü bir kokusu vardır. Hamilelik döneminde vitamin kullanımı nedeniyle idrarın rengi koyulaşabilir ve kokusu değişebilir. Bunun dışında, idrar renginin açık sarıdan daha koyu olması, az sıvı tüketilmesinin bir belirtisidir ve bu duruma dikkat edilmelidir. İdrarın bakterilerden uzak kalmasını sağlayan en önemli mekanizma, böbreklerden aşağıya doğru akan idrar akımıyla sık sık yıkanması ve temizlenmesidir. Bu nedenle bol sıvı tüketimi çok önemlidir. Ayrıca mesaneden idrarın dışarı boşalmasını sağlayan üretra isimli kanal yapısı da içeriden dışarıya akıma izin verirken, dışarıdan içeriye bakteri geçişine izin vermeyecek şekilde yapılandırılmıştır.

Bakteriler bu engeli aşsalar da mesaneden böbreklere geçişi engelleyen ek bir kapak mekanizması daha vardır. Hamilelik döneminde, yukarıda belirtilen koruyucu mekanizmalar olumsuz etkilendiğinden, idrar yolu enfeksiyonlarının oluşması kolaylaşır. En önemli faktör, hamilelik sırasında yüksek miktarlarda salgılanan progesteron hormonunun düz kasları gevşetici etkisidir. İdrar yollarında idrar akımını sağlayan düz kaslar gevşediğinde, idrar akımı yavaşlar ve bakteri geçişini engelleyen kapak mekanizmalarının işlevleri azalır. Ayrıca hamileliğin ilerlemesiyle büyüyen rahmin idrar yollarına baskı yapması da idrar akımının yavaşlamasına katkıda bulunur. Sonuç olarak, vajinada normalde bir sorun yaratmadan yaşamını sürdüren enfeksiyon etkenleri, önce üretra yolu ile mesaneye, buradan da böbreklere ulaşarak çeşitli şiddette enfeksiyonların oluşmasına neden olurlar.

Mesaneye ulaşan bakteriler, burada belirti vermeden yaşamlarını sürdürebilirler. Bu duruma asemptomatik bakteriüri, yani idrarda belirti vermeyen bakteri varlığı denir. Bu durum bir enfeksiyon olmamakla birlikte, uygun şartlar oluştuğunda anında enfeksiyona dönüşebileceği için mutlaka tespit edilmeli ve tedavi edilmelidir. İdrar torbasındaki bakteriler her zaman pasif kalmazlar. Bazı durumlarda bu bakteriler sistit (mesane iltihabı) ya da ileri durumlarda piyelonefrit (böbrek iltihabı) tablolarının oluşmasına yol açabilirler. Asemptomatik bakteriüri tedavi edilmediğinde, sistit veya piyelonefrit oluşturabilen bir durumdur. Kadınların tahmini %10'unda, idrar kültüründe asemptomatik bakteriüri bulunmaktadır. Teşhis amacıyla kadınlardan genellikle hamileliğin ilk haftalarında ya da ilk kontrole geldikleri herhangi bir zamanda tam idrar testi ve kültürü istenir.

İdrar kültüründe üreme olduğunda, üreyen bakteri türünün hangi antibiyotiklere duyarlı olduğunu belirten bir analiz yapılır. Antibiyogram denen bu analiz sonucuna göre, kadın en uygun antibiyotikle tedavi edilir. Tedavinin üzerinden 15 gün geçtikten sonra yapılan kontrol idrar kültüründe, kültürün steril gelmesi yani üreme olmaması durumunda tedavi başarılı olmuştur.

Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonlarından korunmak için bazı yöntemler şunlardır:

Bu yöntemler, hamilelik süresince idrar yolu enfeksiyonlarından korunmada etkili olabilir.